نورپردازي شهري، اهميت و نكات كليدي در اجراي آن
نورپردازي شهري از جمله عناصر تأثيرگذار و كليدي در طراحي فضاي شهريِ امروزي محسوب مي‌شود كه در جلوه بصري و كيفي عناصر بسيار مؤثر است. امروزه با توجه به تغيير ساختار زندگي جوامع و جريان بخش بزرگي از فعاليتها و كاركردهاي محيطهاي انساني در ساعات شبانه، استفاده از نور مصنوعي در غياب نور طبيعي روز، امري اجتناب‌ناپذير است.
به عبارتي مي‌توان گفت تاكنون سيماي شهري و هر آنچه در ارتباط با آن است با احتساب روشنايي روز و در محدوده زماني تابش نور خورشيد حضور خود را براي جهانيان عيان مي كرده است، به عبارتي نور خورشيد مانند ظرفي است كه محتواي درون خود را شكل و شخصيت مي بخشد. اما چهره شهر در شب نيز در هويت و جذابيت شهر بسيار اهميت دارد. مي توان گفت نورپردازي شهري تعريف كننده هويت شهر است و نبود نور مناسب و تاريكي هاي زياد عوارضي مثل افزايش حوادث، تصادفات، جرايم و البته به خطر افتادن امنيت شهري را به همراه خواهد داشت.
البته كه انسان براي جهت يابي، تأمين امنيت و انجام امور روزمره نيازمند روشن كردن فضاست، اما موضوع مورد توجه آن است كه در قرن 21، نورپردازي نقشي فراتر از برطرف كردن چنين نيازهاي اوليه اي را بر عهده دارد. به عبارتي بايد گفت نورپردازي يك فن، علم و هنر است و با آنچه روشن كردن براي ديده شدن تعريف مي شود، فاصله زيادي گرفته است.
اهميت نورپردازي شهري
همانطور كه از نام آن مطرح مي شود، نورپردازي شهري به طراحي روشنايي مصنوعي براي همه عناصر در محيط شهري اشاره دارد .قبلاً، نورپردازي شهري در درجه اول براي چهار هدف اصلي ارائه شد، كه عبارت بودند از: ايمني عناصرشهري، امنيت ساكنان شهر، زيبايي محيط و رونق اقتصادي كشور، كه از توانايي نور براي حمايت از فعاليت هاي شب و زيبا نمودن آن به كار گرفته مي شود. از چهار جنبه هاي فوق، نورپردازي براي ايمني حصول اطمينان ازسطح مناسب نورپردازي است تا شرايط كاري ايمن را فراهم كند.
بطور كلي مي‌توان اهميت نورپردازي شهري را به اين صورت بيان كرد.
- ارتقاء خوانايي
براي پي بردن به نقش نورپردازي در خوانايي شهر لازم است ابتدا مفهوم خوانايي را تعريف كنيم. خوانايي كيفيتي است كه شرايط قابل درك شدن يك مكان را فراهم مي كند.خوانايي در دو سطح اهميت پيدا مي كند ؛ يكي الگوهاي فعاليت و ديگري فرم كالبدي ؛ كه پنج عنصر كليدي آن طبق تعريف لينچ راه ، لبه ، گره ، نشانه و حوزه است. خوانايي تك تك اين عناصر و مجموعه آنها با هم در سطوح مختلف ، خوانايي شهر را سبب مي شود.
پس مي توان گفت منظور از خوانايي در بافتهاي شهري آن است كه بتوان اجزاي بافت را شناخت و آنها را در ذهن، در قالبي به هم پيوسته به يكديگر ارتباط داد. با توجه به اينكه موارد ايجاد كننده كيفيت خوانايي تنها در طول روز به چشم ميخورند، نورپردازي مناسب شهر و محله هاي آن به منظور ايجاد اين كيفيت در شب نيز حائل اهميت است.
- افزايش هويت
نورپردازي اصولي شهر مي‌تواند به آن هويت بخشيده و تصويري منحصر به فرد براي مردم ساكن آنجا و مسافران و گردشگران ايجاد كند. نورپردازي تاريخي، نورپردازي مذهبي، نورپردازي ورزشي، نورپردازي مدرن و … مي‌تواند مشخصه يك شهر باشد. مي توان با نوع نورپردازي هويت شهر را نمايان و قابل فهم كرد.نوع رنگ، شدت نور، ارتباط نورپردازي با روحيات و كاراكتر شهر و فضاهاي شهري ، از جمله عوامل اثرگذار در شناساندن هويت شهر توسط نورپردازي است.
- حس امنيت با نورپردازي شهري
توقع امنيت در ميان نيازها بشر جايگاه بالايي دارد. در واقع اولين نياز غيرقابل انكار در عرصه حيات شهري، نياز به ايمني و امنيت است. بر طرف شدن اين نياز در شب ارتباط مستقيمي با نحوه روشنايي شهر دارد. وجه فيزيكي امنيت نيز به اندازه جنبه رواني آن مهم است. اگر فرد به واسطه تهديد خطرات فيزيكي خود را ايمن نداند مسلما از نظر رواني نيز احساس امنيت نمي كند بنابراين تامين ايمني نيز بسيار اهميت دارد.
نورپردازي براي امنيت شامل تامين ميزان مناسبي از روشنايي به منظور ايجاد شرايط كاري مطمئن، پياده روهاي امن و شناسايي هرنوع مخاطره داخلي يا بيروني مي شود. نورپردازي تامين كننده ايمني معمولا در نورپردازي هاي خارجي به افزايش احساس ايمني افراد منجر مي شود.
روشنايي، ايمني را بوجود مي آورد. چرا كه ايجاد حداقل ديد براي شهروندان در شب اجتناب ناپذير است. تاريكي با كاستن از دامنه ادراك انسان هم از نظر رواني ترس انگيز است و هم مي تواند پوششي باشد براي بسياري از رفتارهاي معارض امنيت بنابراين روشنايي در ايجاد امنيت موثر است از اين جهت كه شهري در تاريكي، محيط مستعدي براي فعاليت بزهكاران است. و مهم ترين مسئله اي كه امنيت را آشكارا به مخاطره مي افكند، جرم است. از اينرو از بين بردن بستر رفتارهاي مجرمانه براي دستيابي به امنيت واجب مي باشد. گوشه هاي پنهان، كم تردد و كم نور پتانسيل زيادي براي جرم خيز بودن دارند. لذا بايد به طرق مختلف آن ها را حذف نمود. نورپردازي از اقداماتي در جهت جرم زدايي و ايجاد امنيت است.
نورپردازي مناسب فضاهاي شهري از شكل گيري مناطق كور در شهر مي كاهد. اين امر بدين معنا است كه برخي مناطق در شبها به دليل عدم نورپردازي مصنوعي مي تواند بهترين راهكار در افزايش امنيت به شمار رود.
- ارتقاء كيفيت فضاي شهري
نورپردازي مي‌تواند به طور مستقيم روي افزايش سرزندگي و كيفيت زندگي مردم كمك كند. شهري را تصور كنيد كه عناصر خاص آن در شب هنگام بطور صحيح نورپزدازي شده اند و تردد در آن چشم شهروندان را نوازش مي‌كند.
انواع نورپردازي شهري
مي توان نورپردازي در فضاهاي شهري را به صورت زير تقسيم بندي كرد. كاملا واضح است نورپردازي مي تواند چند هدف را به طور هم زمان برآورده كند.
- نورپردازي عمومي : اولين دسته كه مهمترين عامل نورپردازي نيز مي باشد، تامين نور عمومي شهر است. اين نورپردازي در جايي كاربرد دارد كه فضاي باز شهري داراي استفاده در شهر باشد. مثل نورپردازي معابر.
- نورپردازي عناصر و المانهاي مهم شهري : شامل نورپردازي مجسمه ها ، ساختمانهاي مهم، پل ها، علايم و تابلوهاي تبليغاتي و درختان و … مي شود. كه در اين مورد از چراغ هاي جهت دار استفاده مي شود.
- تعريف يك بدنه توسط چراغ هاي متوالي:گاهي طراحان نورپردازي از چراغ هاي متوالي براي روشن نمودن يك بدنه يا يك مسير استفاده مي كند. اين تاكيد به دليل اهميت محور مزبور است كه ضمن روشن ساختن محيط ، توالي را در ذهن بيننده ايجاد مي‌كند.
- نور پردازي براي تاكيد بر خواص يك شي:به وسيله نورپردازي مي توان بر خواصيتي از يك شي تاكيد كنيم. مثل بافت ،ريتم ، تكرار، رنگ و…
- نورپردازي براي تعريف خاصيت جديد يك شي: به اين وسيله مي توان خواصي از يك جسم را تغيير داد. مثل رنگ آن وسيله تاباندن نور رنگي يا بافت دار كردن سطح جسم به وسيله ي نورپردازي.نورپردازي يك جسم براي نمايش فرم خاص آن
- نورپردازي به منظور تزئين اجسام:اين نورپردازي معمولا در اعياد و مراسم خاص صورت مي گيرد و معمولا به صورت موقتي است.
- استفاده از نورپردازي براي ايجاد يك شكل نمادين خاص: كه بوسيله نور اجسام خاص را ايجاد مي كنند.
- نورپردازي به عنوان يك شناسه و نماد شهري:علاوه بر اينكه با نورپردازي ، مي توان نشانه هاي شهري خوانا كرد. خود نورپردازي هم مي تواند به عنوان يك نماد و شناسه شهري عمل نمايد. مانند نوشتن چيزي بربدنه كوه يا نورهاي ليزري گردان.
- استفاده از نورپردازي براي ايجاد جذابيت در فضاها: اين نوع نورپردازي روش هاي مختلفي را در بر مي گيرد. مثلا ايجاد نمايش هاي آب و نور و آهنگ ، بازيهاي نوري به وسيله ي پرژكتور و… .
ملاحضات نورپردازي شهري
فضاهاي شهري مورد نورپردازي را مي‌توان شامل فضاهاي نرم و فضاهاي سخت تقسيم بندي كرد. منظور از فضاهاي نرم، فضاهايي است كه عناصر طبيعي در آن نقش اصلي را به عهده دارند مانند پارك ها ، درياچه ها و غيره. فضاهاي نرم در شهر به دو صورت بكر و ساخته انسان وجود دارند. عناصر اصلي اين فضاهاي نرم كه مورد نورپردازي قرار مي گيرند، شامل آب (آبنما، فواره و آبشار،) گياهان (درختان، بوته ها، چمن و علف ها) و صخره ها (كوه ها و سنگ ها) است.
منظور از فضاهاي سخت، فضاهايي است كه با مصالح ساختماني سخت و مستحكم مانند آجر، سنگ و غيره شكل مي گيرند. البته كمتر فضايي را مي توان در واقعيت يافت كه صرفاً از عناصر نرم يا سخت تشكيل شده باشد و به طور معمول تركيبي از آنها ديده مي شود. لذا منظور از فضاي سخت، در اين تقسيم بندي، فضاهايي است كه عناصر تشكيل دهنده ي غالب آن را عناصر سخت تشكيل مي دهند.
نكته ي خاص در طراحي نور هر فضا، توجه به معنا و مفهوم آن است. به نحوي كه طراحي نور مي بايست در راستاي توقعاتي باشد كه هر فضا بايد برآورده سازد. براي مثال، در طراحي يك فضاي تاريخي بايد قدمت و خاطره انگيزي فضا مورد تأكيد قــرار گيــرد، در صورتيكــه در طراحــي يــك فضــاي مــدرن مي بايست شادابي و دقت در اجراي آن شاخص گردد.
بديهي است كه طراحي يك فضاي يادماني يا فضاي خودماني تمهيدات متفاوتي را مي طلبد. روشن است كه طراحي نور در هر مكان نيز بايد با توجه به حس و حال و بار معنايي ويژه اي كه آن مكان مي بايست داشته باشد، طراحي شود. اين بدان معناست كه طراحي نور در هر مكان نه تنها منافاتي با حال و هواي آن نبايد داشته باشد، بلكه بايد تقويت كننده ي آن نيز باشد، مانند ويژگي سرزندگي در مورد ميدان شهري.
از آنجا كه هر اقدامي در فضا مستقيماً توسط حاضرين در آن درك مي شود و بر رفتار آنها تأثير دارد، اينكه مخاطب اصلي در طراحي نور در آن مكان چه كساني هستند؟ نيز از دلمشغولي هاي ديگر طراحي فضاي شهري و نور آن است، چرا كه در برخي از فضاهاي شهري قشر خاصي از افراد، غالب استفاده كنندگان از فضا را تشكيل مي دهند. به عنوان مثال قبل از طراحي مي بايست مشخص شود كه مخاطبين اصلي گردشگران اند يا ساكنين، فرهيختگان اند يا عوام. در اين صورت تمهيدات طراحانه با توجه به روانشناسي شخصيت و تفاوت ميان افراد مي بايست انجام گيرد.
به بياني ديگر در نورپردازي شهري بايد مشخص شود كه مخاطبين مورد نظر چه كساني هستند و بسته به موقعيت اجتماعي و شخصيت خود به چه جنبه هايي از فضا توجه نموده و ترجيهات آنها كدام است. محيط به عنوان زمينه و بستر نورپردازي يكي از مهم ترين عوامل موثر در نورپردازي است. اينكه طراحي نور در كدام كشور، منطقه، شهر يا مكاني قرار دارد بر طراحي تأثير فراواني دارد. چرا كه طراحي در هر يك از اين سطوح الزامات خاصي را طلب مي كند.ويژگي هاي منبع نور به دانش فني موجود، امكانات مالي و انواع منبع نور موجود در بازار كشور اشاره دارد كه در طراحي مي بايست مد نظر قرار گيرد.
همچنين شما مي توانيد براي خريد چراغ هاي خياباني، معابر، پارك و ... به فروشگاه اينترنتي تجهيزات برقي و روشنايي ايزي نور مراجعه كنيد.
برچسب: ايزي نور,easynoor,روشنايي,نورپردازي شهري,نورپردازي خياباني,چراغ خياباني,خريد چراغ خياباني,مازي نور,كالاي برق,تجهيزات برقي,برق شهري,پروژكتور,نورپردازي،
ادامه مطلب
